Teruggetrokken tandvlees

Iedereen heeft er wel eens last van: teruggetrokken tandvlees. Officieel wordt dit gingiva recessie genoemd. Terugtrekkend tandvlees kan verschillende oorzaken hebben. Belangrijk om te weten: voorkomen is in dit geval beter dan genezen. Teruggetrokken tandvlees komt namelijk niet meer terug.

Teruggetrokken tandvlees symptomen

Gevoelige tanden

Als tandvlees zich terugtrekt, geeft dat aanvankelijk nauwelijks klachten. De meeste mensen merken niet dat het tandvlees zich aan het terugtrekken is. Later ontstaan er wel problemen:

• De tanden worden gevoelig. U kunt bijvoorbeeld last krijgen van pijnscheuten bij het eten of drinken van iets kouds of warms. Ook als er bijvoorbeeld koude lucht langs de tand of kies komt, kan dit pijn doen. Daarnaast kan tandenpoetsen pijnklachten veroorzaken.
• De tanden krijgen een andere kleur. Ze lijken, vooral bij de rand tegen het tandvlees, wat geler te worden.
• De tanden worden langer.

Hoe ontstaan klachten bij teruggetrokken tandvlees

De tandhalzen waren voorheen bedekt met een laagje tandvlees. Nu dat teruggetrokken is, valt die bescherming weg. Op de tandhalzen zit geen glazuurlaagje, zoals op de rest van de tand of kies. Bij teruggetrokken tandvlees wordt dit deel van de tand dus rechtstreeks blootgesteld aan prikkels als warmte, kou, zuur, zoet of druk. In de tandhalzen zitten uitlopertjes van zenuwen. Die geven de prikkels door aan het pijncentrum in de hersenen, waardoor er pijnklachten ontstaan.

Door het opkruipen van het tandvlees, worden de tanden wat langer. De gele tint op de tanden waarbij het tandvlees is teruggetrokken, is de kleur van het ontblote tandbeen (dentine).

Oorzaken van teruggetrokken tandvlees

Te hard poetsen

Tandvlees kan zich gaan terugtrekken door onder andere de volgende oorzaken:

• Een poetstrauma. Dat klinkt heel dramatisch, maar betekent eigenlijk dat het tandvlees beschadigd is door te hard poetsen.
• Ontstoken tandvlees. Als tandvlees ontstoken is, zwelt het op en kan het gaan terugtrekken.
• Vitamine C en vitamine D spelen een belangrijke rol in de weerstand, ook die van de mond. Een tekort aan vitaminen - bekijk aanbod > (aff.) - kan tandvleesontstekingen in de hand werken, en daarmee dus ook teruggetrokken tandvlees.
• Beugel, kroon of implantaat. Soms trekt het tandvlees zich terug als gevolg van een orthodontische behandeling of de plaatsing van een kroon of implantaat (kunstwortel).
• Ouderdom. Naar mate de leeftijd vordert, heeft het tandvlees meer de neiging om omhoog te kruipen, waardoor de tanden langer worden. Een bekend Engels gezegde luidt: ‘He is long in the tooth’ (hij heeft lange tanden), waarmee bedoeld wordt ‘hij is oud’.

Gevolgen van terugtrekkend tandvlees

Omdat de tandhalzen geen bescherming meer hebben, wordt het gebit op die plekken gevoeliger voor het ontwikkelen van cariës (gaatjes). Trekt het tandvlees zich steeds verder terug, dan zullen de pijnklachten toenemen. Ook worden de tanden steeds langer. Tandvlees heeft echter niet alleen een beschermende functie; het doet ook dienst als steunweefsel. Trekt het tandvlees zich heel ver terug, dan kunnen tanden en kiezen los gaan staan en – in extreme gevallen- uitvallen.

Komt teruggetrokken tandvlees terug?

Teruggetrokken tandvlees komt helaas niet meer vanzelf terug. Weefsel wat weg is, blijft weg en zal niet meer aangroeien. Daarom is het belangrijk dat de oorzaak van terugtrekkend tandvlees zo snel mogelijk wordt behandeld. Zo kunt u voorkomen dat het tandvlees zich nog verder terugtrekt. Een tandarts of mondhygiënist(e) kan vaststellen waardoor de gingiva recessie wordt veroorzaakt en kan hier meestal iets aan doen.

Teruggetrokken tandvlees behandeling

Poetsinstructies

Als het tandvlees zich terugtrekt doordat het ontstoken is, zal een tandarts de oorzaak aanpakken. Meestal krijgt u daarbij een uitgebreide gebitsreiniging en aangepaste poetsinstructies. Is het tandvlees ernstig ontstoken, en is de ontsteking al uitgebreid naar het kaakbot, dan noemen we dat parodontitis. Een tandarts zal dan een flapoperatie moeten uitvoeren. Hierbij wordt het tandvlees opengesneden en wordt het ontstoken botweefsel verwijderd.

Teruggetrokken tandvlees repareren

Als het tandvlees erg is teruggetrokken en u heeft heel veel last van (pijn)klachten als gevolg van hiervan, dan kan een tandarts een tandvleescorrectie uitvoeren. Dat kan op verschillende manieren:

Tandvlees transplanteren

Een tandvleestransplantatie wordt ook wel gingivaplastiek of mucosatransplantaat genoemd. Bij deze behandeling wordt een klein lapje tandvlees, vaak uit het verhemelte, over de tandhals geplaatst, waardoor de tandwortel weer bedekt is. Deze tandvleesoperatie is echter niet in alle gevallen mogelijk.

Pinhole methode

Een vrij nieuwe methode is de Pinhole-behandeling. Hierbij wordt er een gaatje in het tandvlees gemaakt en wordt het tandvlees van binnenuit met een haakje naar beneden geduwd. Daarna worden er reepjes collageenweefsel aan de binnenkant van het tandvlees aangebracht ter ondersteuning. Hierdoor blijft het teruggeduwde tandvlees beter zitten. Deze methode wordt in Nederland nog niet veel toegepast.

Epithese

Een andere mogelijkheid is een epithese: een plaatje van zacht kunsthars in de vorm van het tandvlees. Deze guirlandevormige tandvleesprothese is puur voor de esthetiek, er wordt niets mee hersteld en het heft pijnklachten dus niet op. Deze epithese kan worden uitgenomen voor het poetsen en moet ’s nachts uit.

Teruggetrokken tandvlees voorkomen

Een goede gebitsverzorging kan voorkomen dat het tandvlees zich terugtrekt. Daarbij is het belangrijk dat u een zachte tandenborstel of opzetborstel (aff.) gebruikt en niet te hard duwt op het tandvlees. Borstel de tandvleesrand altijd (zachtjes) mee tijdens het poetsen: de massage zorgt voor een goede doorbloeding en dat helpt het tandvlees gezond te houden. Poets minimaal tweemaal per dag de tanden en vergeet niet te stoken, flossen en/of ragen (aff.). Zo voorkomt u dat tandplak zich ophoopt onder het tandvlees en daar een ontsteking in de hand werkt.