Tandvlees en poetstrauma

Sommige mensen nemen het begrip ‘goed poetsen’ iets te serieus. Zij schrobben tweemaal daags hun gebit totdat ieder voedselrestje verdwenen is. Helaas doet deze rigoureuze methode meer kwaad dan goed. Door hardhandig te poetsen kan er namelijk een zogenaamd poetstrauma ontstaan: een beschadiging van het tandvlees. En dat kan hele vervelende gevolgen hebben.

Beschadigd tandvlees door te hard poetsen

Beschadigd tandvlees door te hard poetsen

Trauma is de medische term voor beschadiging. Een poetstrauma heeft gelukkig dus niets te maken met een onverwerkte schokkende gebeurtenis. Toch is het belangrijk om een poetstrauma serieus te nemen. Beschadigd tandvlees is namelijk geen pretje. Tandvlees is gevoelig. Het weefsel is voorzien van heel veel kleine bloedvaatjes en zenuwen. Ruwe bewegingen kunnen het tandvlees daarom al snel irriteren en beschadigen.

Teruggetrokken tandvlees door poetstrauma

Tandvlees dat geïrriteerd en beschadigd is door te hard poetsen, heeft de neiging om zich terug te trekken. Hierdoor komen de tandhalzen deels bloot te liggen, en dat kan gevoelige tanden veroorzaken. Te zacht of te weinig poetsen is echter ook niet goed. Er blijven dan tandplak en bacteriën onder de tandvleesrand zitten. Ook daardoor kan het tandvlees zich gaan terugtrekken. Het is dus belangrijk om de juiste balans te vinden tussen te hard en te zacht poetsen.

Poetstrauma symptomen: zo herkent u teruggetrokken en beschadigd tandvlees

Een poetstrauma - en daardoor teruggetrokken tandvlees- kunt u herkennen aan een aantal symptomen:

• Een tandvlees met een poetstrauma heeft een ‘zwembandje’: een verdikking aan het begin van de tandvleesrand. Dit wordt door tandartsen een festoon genoemd.
• Bij teruggetrokken tandvlees ligt de tandvleesrand duidelijk hoger (bij de boventanden) of lager (bij de ondertanden) dan eerst het geval was. Vaak kunt u dat zien doordat de tandvleesrand niet meer een mooi symmetrisch boogje is, maar een wat onregelmatige vorm heeft. Ook ziet u soms kleurverschil tussen de tand en het blootgelegde stukje tandbeen. Tandbeen is over het algemeen wat geler dan de tand zelf.
• De tandvleesrand kan ook in een soort driehoekige vorm zijn teruggetrokken. Dit noemt men een cleft.
• De blootgelegde tandwortel kan glimmen en wat dieper liggen dan het tandoppervlak. Er is een soort gootje ontstaan. Dat heet poetsabrasie. Het gootje is gevormd doordat de tandenborstel het zachtere tandbeen heeft weggepoetst.
• Teruggetrokken tandvlees veroorzaakt vaak gevoelige tanden. Ook worden de tanden langer, wat ontsierend kan zijn bij het lachen, praten en eten.

Oorzaak van een poetstrauma

De meeste elektrische tandenborstels voorkomen dat u te hard poets door de poetsdruksensor

De oorzaak van een poetstrauma is de tandenborstel, of eigenlijk: de hand die hem vasthoudt. Veel te hard poetsen ’zodat je er goed tussen komt’, werkt averechts. Juist door te schrobben kan het tandvlees flink beschadigen. Bovendien wordt op die manier de ruimte tussen de tanden niet bereikt. Het tandvlees bij de hoektanden loopt overigens vaak als eerste een poetstrauma op. Door hun positie krijgen de hoektanden de volle laag bij het tandenpoetsen.

De gevolgen van een poetstrauma

Teruggetrokken tandvlees kan zich niet herstellen. Dat betekent dat de gevolgen van een poetstrauma meestal definitief zijn. Teruggetrokken tandvlees zorgt voor blootliggende tandhalzen. Dat kan klachten geven als gevoelige tanden. U ervaart dan pijnklachten bij het eten van iets warms, kouds, zuurs of zoets. Ook zijn blootliggende tandhalzen gevoeliger voor het ontwikkelen van cariës (gaatjes).

Niet alleen het tandvlees kan een trauma oplopen door te hard poetsen. Ook het glazuur kan beschadigen als u te hard poetst. En als het tandglazuur beschadigd is, kan er sneller tandbederf optreden.

Poetstrauma voorkomen: zo poetst u wel goed

Gebruik bij voorkeur een elektrische tandenborstel (aff.)

Een poetstrauma voorkomt u door niet te hard en niet te lang of te vaak te poetsen. Een paar tips:

• Twee keer per dag poetsen is prima. Gebruik een goede tandpasta (aff.) met fluoride om het glazuur te beschermen.
• Gebruik bij voorkeur een elektrische tandenborstel (aff.); de meeste modellen zijn voorzien van een poetsdruksensor die een signaal geeft als u teveel druk uitoefent op het gebit.
• Gebruik zachte opzetborstels en vervang deze regelmatig > bekijk aanbod (aff.).
• Gebruikt u toch een handtandenborstel (aff.)? Houd de borstel tussen de vingertoppen vast in plaats van in een vuist. Dan gaat schrobben ineens veel moeilijker.
• Maak zachte, draaiende bewegingen met de tandenborstel.
• Gebruik de borstel niet als straatbezem, maar als vegertje. De borstel hoeft de tanden maar licht te raken om ze schoon te maken. Gaan de haren van de borstel uit elkaar tijdens het tandenpoetsen? Dan duwt u toch nog te hard.
• Bij een elektrische tandenborstel hoeft u geen beweging te maken. De borstel draait zelf rond, u hoeft de borstelkop alleen van tand naar tand te verplaatsen.
• Verwijder vuil tussen de tanden en kiezen niet met een tandenborstel, maar door te stoken, flossen en/of ragen. Dit is een essentieel onderdeel van een goede mondverzorging!
• Lijdt u aan diabetes (suikerziekte), wees dan extra voorzichtig met poetsen. Wondjes in de mond genezen bij u vaak langzamer en kunnen bovendien de suikerspiegel ontregelen. In dit artikel vindt u meer informatie over diabetes en tandvleesproblemen.

Meer informatie over het verzorgen van uw tandvlees en gebit vindt u in het artikel Tandvlees poetsen.

Twijfelt u of u de juiste poetsmethode gebruikt? Vraag dan even advies aan uw tandarts of mondhygiënist(e).